Ogólne Rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO), które wejdzie w życie już w maju 2018 r. szczególny nacisk kładzie na ochronę danych osobowych dzieci. Uregulowania RODO w tym zakresie są bardziej restrykcyjne. Czy RODO zakaże przetwarzania danych dzieci? Jak będzie wyglądać sytuacja administratorów, którzy zbierają dane dzieci?
Dane osobowe dzieci w RODO
Co do zasady, RODO nie zakazuje przetwarzania danych osobowych dzieci. Dane osobowe dzieci będą mogły być przetwarzane, ale warunki ich przetwarzania będą bardziej restrykcyjne. Najważniejsza zmiana czeka administratorów danych osobowych, który świadczą tzw. usługi społeczeństwa informacyjnego oraz przetwarzają dane na podstawie zgody. Usługami społeczeństwa informacyjnego są wszystkie usługi normalnie świadczone za wynagrodzeniem, na odległość, drogą elektroniczną i na indywidualne żądanie odbiorcy usług. Usługami takimi będą więc przykładowo usługi portali społecznościowych czy usługi mailingowe.
Zgodnie z RODO zgoda na przetwarzanie danych osobowych może być samodzielnie wyrażona przez dziecko, które ukończyło 16 lat. Pamiętać trzeba, że przepis ten dotyczy wyłącznie usług społeczeństwa informacyjnego. Do innych usług i sytuacji związanych z przetwarzaniem danych osobowych zastosowanie znajdą ogólne reguły RODO. Innymi słowy, jeżeli administrator świadczy usługi społeczeństwa informacyjnego skierowane do dzieci, to zgoda na przetwarzanie danych dziecka może zostać wyrażona jedynie w przypadku, gdy dziecko ma ukończone 16 lat. Jeżeli dziecko nie ma ukończonych 16 lat, to nie może skutecznie udzielić zgody. W takim przypadku w imieniu dziecka zgodę wyrażają rodzice lub prawni opiekunowie. Możliwe jest również zaaprobowanie zgody wyrażonej przez dziecko.
Weryfikacja wieku
RODO wymaga, aby administrator podjął rozsądne starania, by zweryfikować, czy rodzice lub opiekunowie wyrazili zgodę lub ją zaaprobowali. W tym zakresie administrator stosuje dostępną technologię. RODO nie precyzuje dokładnie o jaką technologie chodzi, ani nie wyjaśnia czym są „rozsądne starania”. Kwestie te z pewnością zostaną wyjaśnione w praktyce. Można rekomendować, żeby weryfikacja ta odbyła się za pomocą dedykowanego checkboxa lub specjalnego działania wykonywanego przez dorosłego.
Czy 13 latek będzie mógł wyrazić zgodę na przetwarzanie danych?
RODO przewiduje, że kraje członkowskie mogą obniżyć wiek dzieci potrzebny do wyrażenia zgody na przetwarzanie danych osobowych do lat 13. We wstępnym projekcie ustawy opublikowanym przez Ministerstwo Cyfryzacji zawarto propozycje, aby właśnie takie rozwiązanie prawne funkcjonowało w Polsce. Jest to inicjatywa godna poparcia.
Inne przypadki pozyskiwania danych dzieci
Zgoda na przetwarzanie danych osobowych przez dzieci dotyczy wyłącznie sytuacji, w których dane nie będą przetwarzane na innej podstawie prawnej. Pamiętać trzeba, że zgoda na przetwarzanie danych osobowych nie jest wymagana, jeżeli istnieją inne podstawy prawne do przetwarzania danych osobowych. Taką podstawą może być np. umowa o świadczenie usług drogą elektroniczną.
Zgodnie z ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną, w sytuacji gdy usługodawca świadczy usługi drogą elektroniczną na rzecz usługobiorców, dochodzi do zawarcia pomiędzy nim a klientem umowy o świadczenie usług. Jako, że zawarcie umowy jest jedną z podstaw legalizujących przetwarzanie danych osobowych, dodatkowa zgoda na przetwarzanie danych nie będzie konieczna.
Jeżeli chodzi o zawieranie umów przez dzieci, to w wieku 13 lat dzieci uzyskują ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Od tego wieku samym mogą samodzielnie zawierać umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Jeżeli więc usługa drogą elektroniczną ma charakter drobny i może być uznana za usługę związaną z codziennym życiem dziecka, to taka umowa zostać zawarta przez dziecko. Tym samym, aby jeżeli umowa zawarta z dzieckiem będzie ważna, będzie można przetwarzać ich dane osobowe.
Dane dzieci – nowe wyzwania
Przetwarzanie danych dzieci to wyzwanie dla administratorów danych osobowych. RODO nakłada na administratorów danych osobowych dzieci obowiązek zwiększonej staranności przy przetwarzaniu tych danych. Szczególna staranność wymagana jest zwłaszcza przy pozyskiwaniu zgody dzieci. Trzeba o tym pamiętać kierując swoje usługi do najmłodszych.
